Ekvivalentlik Qonuni

Kimyoviy reaksiyalarda moddalarning ekvivalent nisbatlari

⚖️ Ekvivalentlik Qonuni

Kimyoviy reaksiyalarda moddalar o'zaro ekvivalent miqdorlarda ta'sirlashadi.

n₁(ekv) = n₂(ekv)

Har qanday reaksiyada reaktivlarning ekvivalent sonlari teng bo'ladi.

↑ Batafsil ma'lumot uchun bosing

📏 Ekvivalent Tushunchasi

Ekvivalent - 1 mol H⁺ ioni yoki 1 mol elektron bilan reaksiyaga kirishadigan modda miqdori.

E = M/z

E - ekvivalent massa (g/mol)

M - molyar massa (g/mol)

z - ekvivalentlik soni

⚛️ Oddiy Moddalar

Oddiy moddalar uchun ekvivalentlik soni valentlikka teng.

Na
z = 1
Ca
z = 2
Al
z = 3

E = M/valentlik

🔥 Oksidlar

Oksidlar uchun ekvivalentlik soni = element valentligi × atomlar soni

E = M/(val × n)
Oksid z E (g/mol)
Na₂O 2 31
Al₂O₃ 6 17

🧪 Kislotalar

Kislotalar uchun ekvivalentlik soni = H⁺ ionlari soni

HCl
z = 1
H₂SO₄
z = 2
H₃PO₄
z = 3

E = M/H⁺ soni

💧 Asoslar

Asoslar uchun ekvivalentlik soni = OH⁻ ionlari soni

NaOH
z = 1
Ca(OH)₂
z = 2
Al(OH)₃
z = 3

E = M/OH⁻ soni

🧂 Tuzlar

Tuzlar uchun ekvivalentlik soni = metall valentligi × metall atomlari soni

E = M/(val × n)
Tuz z E (g/mol)
NaCl 1 58.5
CaCl₂ 2 55.5
Al₂(SO₄)₃ 6 57

💡 Amaliy Qo'llanilishi

  • Titrimetrik analizda
  • Eritmalar tayyorlashda
  • Elektrokimyoviy jarayonlarda
  • Stexiometrik hisoblashlarda
  • Neytrallanish reaksiyalarida

Ekvivalentlik qonuni kimyoviy analizning asosi!

⚛️ Oddiy Moddalar Kalkulyatori

Natija ko'rinadi...

🔥 Oksidlar Kalkulyatori

Natija ko'rinadi...

🧪 Kislotalar Kalkulyatori

Natija ko'rinadi...

💧 Asoslar Kalkulyatori

Natija ko'rinadi...

🧂 Tuzlar Kalkulyatori

Natija ko'rinadi...

🔄 Reaksiya Kalkulyatori

Ikki modda orasidagi reaksiyani hisoblash

Natija ko'rinadi...

🔧 Universal Ekvivalent Massa Kalkulyatori

Istalgan moddaning ekvivalent massasini hisoblash

📘 Qo'llanma:

Modda toifasini tanlang va kerakli ma'lumotlarni kiriting.

  • Oddiy modda: Valentlik kerak
  • Oksid: Metall valentligi va atomlar soni
  • Kislota: H⁺ ionlari soni
  • Asos: OH⁻ ionlari soni
  • Tuz: Metall valentligi va atomlar soni

📊 Tez-tez Ishlatiladigan Moddalar

Modda Toifa M (g/mol) z E (g/mol)
H₂SO₄ Kislota 98 2 49
NaOH Asos 40 1 40
Al₂O₃ Oksid 102 6 17
CaCl₂ Tuz 111 2 55.5
Fe (III) Element 56 3 18.67

↑ Jadvaldagi qatorni bosib, qiymatlarni avtomatik to'ldiring

Misol 1: HCl va NaOH neytrallanish reaksiyasi

10 g NaOH ni to'liq neytrallash uchun qancha HCl kerak?

1-qadam: NaOH ning ekvivalent massasini topamiz
E(NaOH) = 40/1 = 40 g/mol
2-qadam: NaOH ning ekvivalent sonini topamiz
n(ekv) = 10/40 = 0.25 mol-ekv
3-qadam: HCl ning ekvivalent massasi
E(HCl) = 36.5/1 = 36.5 g/mol
4-qadam: HCl massasini topamiz
m(HCl) = 0.25 × 36.5 = 9.125 g
Javob: 9.125 g HCl kerak

Misol 2: Al va H₂SO₄ reaksiyasi

5.4 g Al bilan qancha H₂SO₄ reaksiyaga kirishadi?

1-qadam: Al ning ekvivalent massasi
E(Al) = 27/3 = 9 g/mol
2-qadam: Al ning ekvivalent soni
n(ekv) = 5.4/9 = 0.6 mol-ekv
3-qadam: H₂SO₄ ning ekvivalent massasi
E(H₂SO₄) = 98/2 = 49 g/mol
4-qadam: H₂SO₄ massasini topamiz
m(H₂SO₄) = 0.6 × 49 = 29.4 g
Javob: 29.4 g H₂SO₄ kerak

Misol 3: CaO va HCl reaksiyasi

11.2 g CaO ni to'liq neytrallash uchun qancha HCl kerak?

1-qadam: CaO ning ekvivalent massasi
E(CaO) = 56/2 = 28 g/mol
2-qadam: CaO ning ekvivalent soni
n(ekv) = 11.2/28 = 0.4 mol-ekv
3-qadam: HCl ning ekvivalent massasi
E(HCl) = 36.5/1 = 36.5 g/mol
4-qadam: HCl massasini topamiz
m(HCl) = 0.4 × 36.5 = 14.6 g
Javob: 14.6 g HCl kerak

Savol 1: H₂SO₄ ning ekvivalent massasi nechaga teng?

Savol 2: Al₂O₃ ning ekvivalentlik soni nechaga teng?

Savol 3: Ca(OH)₂ ning ekvivalent massasi nechaga teng?

Savol 4: FeCl₃ tuzining ekvivalentlik soni nechaga teng?

Savol 5: 4 g NaOH ni neytrallash uchun qancha HCl kerak?